عید قربان، جشن رهیدگی از اسارت نفس و شکوفایی ایمان و یقین است، عید قربان عید عبادت و بندگی و عید اطاعت از قادر یکتا است. عید قربان نزول فیض پروردگار جهانیان است. حلول عید قربان در زمین است.
عید سعید قربان، جشن تقرب عاشقان
عید قربان، روز اوج بندگی و تجلی ایثار ابراهیمی
عید قربان، پرشکوهترین ایثار و زیباترین جلوه تعبد در برابر خالق یکتا و عید نزدیک شدن دلها به قرب الهی بر همه مسلمانان است.
عید قربان، جشن رهایی از اسارت نفس و شکوفایی ایمان و یقین، عید سرسپردگی و بندگی است.
آری عید اضحی رسم و آیین خلیل آزرست.
روز دهم ماه قمری ذیالحجه مصادف با عید قربان از گرامیترین عیدهای مسلمانان است که به یاد ابراهیم و فرزندش اسماعیل، توسط بسیاری از مسلمانان جشن گرفته میشود.
عید قربان یا گوسپندکشان (در عربی: عیدالأضحی) یکی از روزهای فرخنده در گاهشماری اسلامی است.
این روز مبارک که از جمله تعطیلات رسمی مسلمانان است، از یک تا چهار روز جشن گرفته میشود و طی آن مردم با پوشیدن بهترین پوشاک خود، پس از انجام عبادات، به دید و بازدید و جشن و سرور میپردازند.
البته برگزارکردن مراسم قربانی در این عید بر همه واجب نیست و تنها بر زائران کعبه در مراسم حج واجب است، اما بسیاری از مسلمانان در سراسر جهان در این روز، گوسفند، گاو یا شتری را قربانی کرده و گوشت آن را بین همسایگان و مستمندان تقسیم میکنند.
حاجیان در این روز پس از به پایان رساندن مناسک حج، حیوانی را ذبح میکنند و پس از قربانی آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده بود، مانند نگاه کردن در آینه، گرفتن ناخن و شانه زدن مو، حلال میگردد و با توجه به اینکه حج، یکی از عبادتهای بسیار مهم در اسلام است، توانایی به انجام رساندن آن نیز بر هر مسلمانی بسیار شادیآور است. در نتیجه، روزی که پس از انجام وظایف سنگین حج، به عنوان جایزه الهی و اتمام احرام پیش میآید، عید در نظر گرفته میشود.
همچنین در روایتهای مکرری نقل شده که در روز عید قربان، قربانی کنید تا گرسنگان و بیچارگان نیز به خوراک برسند.
عید قربان در مقام یکی از بزرگترین اعیاد اسلامی در مناطق مختلف کشور با مراسم و آیینهایی خاص و شکوهی ویژه برگزار میشود. ایرانیان بنا بر رسوم ویژهای که دارند از مدتها پیش از روز عید قربان، خود را آماده جشن کرده و مقدمات این مراسم با خرید حیوان قربانی آغاز میشود.
انتخاب حیوان برای قربانی در هر منطقه متناسب با عادتها و عقاید ویژه همان منطقه است و حیوان قربانی با شرایط خاصی برای زمان ذبح، نگهداری و آماده میشود. ایرانیان قربانی خود را در مناطق مختلفی فدیه میکنند. برخی در اماکن مقدس از جمله امامزادهها، برخی در خانههای مسکونی و برخی دیگر در میدانهای اصلی محل زندگی به انجام این عمل معنوی میپردازند.
هنگام ذبح، اشعار و ادعیه خاصی خوانده میشود و قصاب نیز اغلب شرایط و جایگاه ویژهای دارد.
پس از قربانی بنا بر رسم رایج، گوشت قربانی برای تبرک بین مردم همان ناحیه، بهویژه مستمندان توزیع میشود.
از جمله آداب دیگری که در جشن قربانی میان ایرانیان رواج دارد، ارسال هدایا برای نوعروسان است .
قربانی کردن با نیت الهی در بین ایرانیان از ارزش و جایگاه ویژهای برخوردار است و علاوه بر بهجای آوردن این سنت حسنه در عید قربان، آنها در هنگام برآورده شدن نذرهای خود و یا بهدست آوردن موفقیتهای مادی در زندگی نیز با قربانی کردن حیوان حلال گوشت و تقسیم آن میان همسایهها و افراد فقیر، به عرض ارادت به ذات احدیت و شکرگزاری به درگاه الهی میپردازند.
عید قربان در کشورهای اسلامی:
عربستان:
زائران بیتالله الحرام، جمره عقبه یا جمره بزرگ را که یکی از نمادهای سهگانه شیطان است، رمی میکنند.آنان پس از قربانی کردن و تراشیدن موی سر از احرام خارج خواهند شد. زائران پس از سومین رمی جمرات، سرزمین مقدس منی را به مقصد مکه مکرمه ترک میکنند. مراسم حج تمتع با طواف و سعی بین صفا و مروه پایان مییابد.
افغانستان:
مسلمانان افغانستان صبح روز عید قربان با پوشیدن لباسهای نو در حالی که ذکر الله اکبر بر زبان دارند، به سوی مساجد حرکت میکنند تا نماز پرشکوه عید قربان را برگزار کنند. به مناسبت عید سعید قربان همه ساله، کشور افغانستان سه روز تعطیل است. ادای سنت قربانی در عید سعید قربان از مهمترین آداب و رسوم مردم افغانستان است.
مردم مسلمان افغانستان اعیاد اسلامی به ویژه فطر و قربان را با شکوه خاصی برگزار میکنند و در این ایام به دید و بازدید بزرگان و اعضای خانواده خود میروند.
رفع کدورتها از دیگر آداب و رسوم پسندیده افغانها در این ایام است. بزرگان و سرپرستان خانوادههای افغان میکوشند در این عید اسلامی برای اعضای خانواده خود لباس نو تهیه کنند. افرادی که برای دید و بازدید به منازل اعضای خانواده و دوستان خود میروند با شیرینی و خشکبار پذیرایی میشوند.
ترکیه:
مسلمانان سراسر ترکیه نیز با حضور گسترده در مساجد، نماز این روز فرخنده را به جماعت اقامه میکنند .
مسلمانان ترکیه به قربانى کردن اهمیت زیادى میدهند و بر اساس این سنت حسنه، هرکس در صورت وسع مالی و نداشتن بدهی، در سه روز از تعطیلات چهار روزه عید قربان، گوسفند، گوساله و شتر ذبح میکند.
روز عرفه که در ترکیه نیمهتعطیل بوده، فرصت خوبی برای زیارت قبور است. در این روز خانوادهها به قبرستانها رفته و برای نزدیکان خود دعا میخوانند.
گاهى هم چند خانواده، فامیل یا همسایه، به صورت مشترک گاو، گوساله یا حتی شتر خریدارى کرده و قربانى میکنند.
مردم ترکیه از هفتههای قبل از عید خود را براى برگزاری هرچه بهتر عید قربان آماده میکنند.
چراغانی کردن مناره مساجد، کوچهها و خیابانها، خانهتکانی و پختن غذا و شیرینیهای ویژه از اقداماتی است که از روزها قبل از عید در جای جای این کشور اسلامی صورت میگیرد. روز اول عید، مردان خانواده به نماز عید میروند و سپس مشغول ذبح قربانی میشوند.
دید و بازدیدهاى فامیل و آشنایان با نزدیکان از رسومات حسنه و رعایت آن از دیدگاه خانواده های ترکیه الزامی است. هرکسى براى دیگرى هدیهاى میخرد و کوچکترها در ملاقات با بزرگترها، دست آنان را بوسیده و عیدى میگیرند.
روحیه تعاون در ایام عید قربان در جامعه ترکیه به اوج خود میرسد و کمکهاى مالى به تنگدستان در این روزهای خاص افزایش مییابد.
در پایان گفتنی است تعطیلات رسمی عید قربان در ترکیه چهار روز و نیم است.